رعایت فرهنگ رانندگی احترام به حقوق شهروندی است

استفاده با ذکر منبع مانعی ندارد

جواد مسعودی

خودرو یا همان ماشین در گویش عامه؛ چندین دهه است که در کشور ما تولید یا وارد می‌شود، اما فرهنگ استفاده صحیح از آن، یکی از نیازهای اساسی جامعه که روزانه میلیون‌ها نفر با آن سر و کار دارند تا امروز نه وارد شده و نه به آن صورت که لازم است آموزش داده شده است. 

امروزه که آموزشگاه‌های رانندگی بار آموزش و امتحان نو رانندگان را به طور جدی بر عهده گرفته‌اند، نیازهای واقعی رانندگی هنگام سختی را به خوبی درک نکرده و لذا به ندرت به آموزش و ترویج فرهنگ رانندگی در ترافیک و شهر پرداخته‌اند.

این در حالی است که کشور ما یکی از تولیدکنندگان عمده خودرو در داخل و تا حدودی نیز از واردکنندگان این آهن‌پاره‌های خیابان پرکن می‌باشد و لذا با توجه به کمبود فضای شهری چه برای رانندگی در سطح خیابان‌ها و چه برای انجام پارکینگ خودروها؛ نیازمند برنامه‌ای دقیق و فرهنگی منضبط برای نهادینه کردن مقررات راهنمایی و رانندگی و رعایت حق تقدم از سوی رانندگان قدیمی و نو رانندگان در سطح خیابان‌ها و جاده‌ها می‌باشیم.

در این خصوص اگر چه پلیس راهور راهنمایی و رانندگی در چند سال اخیر با برگزاری همایش‌ها و برنامه‌های تلویزیونی از جمله انیمیشن‌های مختلف به آموزش رانندگان و عابران پیاده در برخورد با قوانین مربوط پرداخته و به نوعی فرهنگ‌سازی کرده است، اما این یک بُعد قضیه است و مردم خصوصاً رانندگان قدیمی و نو رانندگان باید یک سوی دیگر این فرهنگ‌سازی را به عهده گرفته و در خیابان‌ها، میادین و جاده‌ها آن را به نمایش گذاشته تا به تدریج این عمل آنها در جامعه نهادینه شود. باور اینکه فرهنگ رانندگی ما با کشورهای غربی که همواره آنها را کافر و بی دین و ... می‌نامیم از زمین تا ثریاست کمی سخت است، اما واقعیتی است که باید آن را قبول کنیم.

گرچه اتومبیل سال‌هاست وارد ایران شده و ساختار شهرها را تغییر داده، اما به ‌نظر می‌رسد فرهنگ رانندگی در ایران ضعف‌های بسیاری دارد. رانندگی مشارکت در امری جمعی است، اما از سویی دیگر وجود انواع بی‌نظمی در زندگی روزمره ما تأثیرش را در رانندگی‌مان نیز بجای گذاشته است. با این حال باز هم می‌شود با رعایت مقررات، قوانین و روش‌های صحیح و تعریف شده و همچنین آموزش‌های لازم به نتایج خوبی در خصوص فرهنگ رانندگی و ترافیک شهری رسید.

 اگرچه تولید انبوه و واردات خودرو در روند ساماندهی ترافیک شهری و همچنین آرامش روانی شهروندان در هنگام رانندگی تأثیری مستقیم دارد، اما به هر حال این مهم دلیلی برای بی‌نظمی رانندگان خودرو نمی‌تواند باشد، لذا رعایت مقررات راهنمایی و رانندگی و توجه به تابلوهای نصب شده در معابر و جاده‌ها می‌تواند ما را در پیاده‌سازی فرهنگ رانندگی یاری کند. تلاش در جهت محاسبه رفتار و کردار خود به هنگام رانندگی در خیابان‌ها و جاده‌ها با تمام مشکلات و آسیب‌های روانی که اغلب رانندگان هنگام رانندگی با آن مواجه هستند، می‌تواند در کاهش ترافیک شهری یا روان سازی آن به صورتی اجتماعی و هنجاری مؤثر واقع شود.

 در این خصوص امیرمؤمنان علی(ع) می‌فرمایند: «هر که نفس خویش را محاسبه نماید، نیکبخت می‌گردد.» در صورتی که در فرهنگ‌سازی برای رانندگی و رعایت قوانین به فرمایش مولای خود توجه نمائیم،‌ آنگاه به درجه‌ای از ترقی خواهیم رسید که همانند چند کشور اروپایی علائم راهنمایی و رانندگی خود را از سطح شهر باید جمع‌آوری کنیم، البته این مهم فقط با همکاری مردم و رانندگان خودروها امکان‌پذیر است و بدین ترتیب خودروها در تمام نقاط بدون علائم به سوی مقصد خود هدایت می‌شوند. این یعنی اینکه به این نتیجه رسیده‌اند که بجای اعمال قانون و جریمه؛  ارتباطات و روابط انسانی و دوستانه میان افراد جامعه را ارتقا دهند. اگر چه رسیدن به چنین هدفی زمان بسیاری خواهد برد، اما برای شروع کار خوب و نهادینه سازی فرهنگ درست رانندگی هیچگاه دیر نیست و آیندگان ما نهایتاً میوه این نهال را برداشت خواهند کرد.

با تمام این اوصاف، اما مشکلاتی فرا روی مسئولان راهنمایی و رانندگی کشور ما هست که روند اجرایی این فرهنگ‌سازی را کمی کُند می‌کند. مواردی همچون خیابان‌ها و بزرگراه‌های کم عرض، بافت‌های فرسوده شهری که عبور و مرور خودروها را با مشکل روبرو می‌کند، کمبود پارکینگ‌های مکانیزه و مجهز و حتی غیر مکانیزه در معابر شلوغ و مرکزی شهرها، بی‌توجهی مسئولان آموزشگاه‌های رانندگی به آموزش فرهنگ رانندگی بعد از اخذ گواهینامه آن، وجود بی‌نظمی ذاتی در درون اغلب رانندگان ما و ... از این دست مشکلات هستند که در مقایسه با کشورهای خارجی،‌ قابل تأمل می‌باشند.   

اگر کسانی که تازه گواهینامه گرفتند مدتی خودآموز باشند و به یک برگه اکتفا نکنند. اگر تاکسیرانان برای مسافرگیری و جلو زدن از هم کمتر به صورت اکروباتیک رانندگی کنند و هر جا که دلشان خواست مسافر پیاده و سوار نکنند. اگر برای رسیدن به مقصد خود به هر وسیله متوسل نشویم و قانون من درآوردی از خود در نیاوریم و اگر...

 در پایان یادآور می‌شود که در این مقطع زمانی همه ما مسئول رفتار خود هستیم و نباید تخلف خود را به گردن دیگری یا مسئولان کشوری بیندازیم.