نبود پایانه‌ها، معضلی بزرگ برای اتوبوسرانی همدان

استفاده با ذکر منبع آزاد است

جواد مسعودی

جابه‌جایی مسافران درون شهری یکی از دهها وظایف شهرداری‌هاست که بخشی از آن را از طریق ناوگان تاکسیرانی  و بخش عمده‌ دیگر آن را از طریق ناوگان اتوبوسرانی به منصه ظهور می‌رساند. از این میان نقش اتوبسهای شرکت واحد که اخیراً رو به خصوصی سازی گذارده، در جا به جایی مسافران درون شهری می‌باشد و چنانچه به هر دلیل یک روز این اتوبوسها از کار بیافتند آنگاه دچار مشکلات عدیده‌ای چه از لحاظ ساختار ترافیکی و چه از منظر نارضایتی مردم خواهیم بود.

سازمان اتوبوسرانی همدان اگرچه دیر اما در سال 1362 با چند دستگاه اتوبوس استارت خورد و از آن سال تاکنون با بودجه‌ای نه چندان مطلوب توانسته جابجایی مسافران شهری را با رضایتمندی کم و بیش قابل تأملی انجام داده و خود را سرپا نگه دارد. با این حال گرچه این ناوگان حمل و مقل عمومی در جابجایی خیل عظیم مسافران شهر همدان نقش به سزایی داشته، اما وجود شکل و ساختار خیابانهای کم عرض همدان خصوصاً از مبداء میدان امام(ره) مشکلاتی از جمله ایجاد ترافیک در شهر ایجاد کرده است.

نبود پارکینگهای مخصوص این اتوبوسها مهمترین مشکل موجودبر سر راه سازمان اتوبوسرانی شهری است که رئیس سازمان اتوبوسرانی همدان و حومه نیز به آن به درستی اشاره دارد.

ملک محمدی در این خصوص می‌گوید: در استانداری طرح جامع ترافیک مطالعه و برای اجرا نیز تصویب شده است، اما مشکل اساسی ما در همدان در حال حاضر این است که تقریباً تمام مسیرها به میدان اصلی شهر منتهی می‌شود، ضمن اینکه عرض کم خیابانها نیز مزید بر علت ترافیک زیاد در این نقطه از شهر است. وی با اعلام اینکه ما در همدان اتوبوسهای دو سفره نداریم و هر اتوبوس از مبداء (میدان مرکزی شهر) تا مقصد یکسره حرکت می‌کند، ساخت دپو یا ترمینال‌های اتوبوس در شهر را از ضروریاتی دانست که شهرداری می‌بایستی نسبت به ساخت آن اقدام کند و امیدواریم تا در آینده بتوانیم در برخی از مسیرهای طولانی، اتوبوس‌ها را دو سفره کنیم.

نبود چنین ترمینال‌هایی که از ترافیک شهری خصوصاً در دهانه شش خیابان اصلی شهر در میدان امام (ره) به مقدار زیادی خواهد کاست، معضلی است که در اکثر کلان شهرها حل شده است و لذا برازنده پایتخت تاریخ و تمدن ایران نیست که هنوز یک ترمینال نصفه و نیمه برای ساماندهی اتوبوسهای دورن شهری خود ندارد. از سوی دیگر لزوم جا به جایی سریع مسافران، شهروندان را به این سوال وا می دارد که چرا در همدان از خطوط ویژه و اتوبوسهای تندرو استفاده نمی شود؟ اما وقتی به شکل خاص شش خیابان اصلی شهر نگاه می کنیم، پاسخ خود را از عرض کم این خیابانها می گیریم. این مهم شاید در رینگ دوم و سوم شهر بتواند مورد استفاده قرار گیرد که البته کار بسیار در خور تحسین خواهد بود اگر انجام شود، اما قطعاً در خیابانهای اصلی شهر که از میدان مرکزی شهر منشعب می شوند این ایده جوابگو نخواهد بود.

رئیس سازمان اتوبوس رانی در این خصوص می‌گوید: اگرچه در حال حاضر نمی توانیم از سیستم خطوط ویژه به دلایلی از جمله کم عرض بودن خیابانها استفاده کنیم، اما این سازمان 2 دستگاه اتوبوس در رینگ دوم یه کار گرفته که اینها دائماً و بدون توقف و در جهت عکس هم مشغول جا به جایی مسافران آن نقاط هستند، ضمن اینکه در چند خط از جمله خط بهارستان، اتوبوسهای سریع السیر برقرار کرده ایم که هرچند در ترافیکها ایست دارند، اما تعداد ایستگاههای آنها خیلی کمتر است و توقف ایستگاهی زیادی ندارند.

ملک‌محمدی با اعلام اینکه طرح‌های خوبی برای ایجاد پایانه ها داشتیم، اما بنا بر دلایلی دستخوش خواسته های سیاسی و غیر سیاسی شد، از شهرداری، راهنمایی و رانندگی، شورای شهر و استانداری می خواهد تا فکری اساسی برای ساماندهی اتوبوسها و ساخت ترمینالهای شهری داشته باشند. از سوی دیگر این مقام مسئول در اتوبوسرانی شهر به صراحت از وجود مشکلات مالی در این حوزه سخن گفته بسیاری و معتقد است اگر کمک‌های مالی شهرداری که تا سقف 250 میلیون تومان می باشد، وجود نداشت، خیلی زودتر از اینها ورشکست می شدیم.

رئیس سازمان اتوبوسرانی شهری، هزینه جا به جایی مسافران در حال حاضر را 300 تومان عنوان کرده و می‌گوید: نرخ کرایه و بلیط اتوبوسها 75 تومان است و اگرچه مردم مبلغ یکصد تومان را در حال حاضر می‌پردازند، اما اینها جوابگو نیست و لذا سازمان اتوبوسرانی برای جبران این ما به التفاوت به اتوبوسهای خصوصی لاستیک، روغن موتور و باطری رایگان توزیع می کند، ضمن اینکه گازوئیل با قیمت 165 ریال نیز در اختیار رانندگان اتوبوسها می‌گذاریم تا از بابت عدم افزایش کرایه در سال جاری متحمل ضرر و زیان نگشته و با دلگرمی به کار خود ادامه دهند. بنابراین باید گفت سازمان اتوبوسرانی هرماه 4 میلیون و پانصدهزار ریال یارانه سوخت به اتوبوسهای بخش خصوصی می دهد تا این ناوگان همچنان پابرجا بماند.

یکی از موارد دیگر که بعضاً مورد گلایه قرار می گیرد، رفتار دور از شأن برخی از رانندگان با مردم در اتوبوس است. در این خصوص  ملک محمدی ضمن اعلام اینکه چنین افرادی به کمیته انظباطی معرفی خواهند شد از شهروندان می‌خواهد در صورت مشاهده رفتار غیر اخلاقی از سوی رانندگان با شماره تماسهای 2516797 ، 2517766 و 2517799 تماس بگیرند.

وی در پایان از مسئولان استان خواست تا برای رفع مشکل دپو و پایانه های مسافربری شهری در همدان اقدامی جدی نموده و بوسیله این کار بسیاری از گره های ترافیکی را باز نمایند.

با این اوصاف لازم است تا توجه شهرداری، اعضای شورای شهر، فرمانداری و در نهایت استانداری را به این نکته اساسی معطوف کنیم که همدان هیچگونه پایانه مسافربری نه برای اتوبوس که حتی برای تاکسی ها نیز ندارد و این معضل اگر ظرف چند سال آینده حل نشود و برای آن تصمیم درستی اتخاذ نگردد به زودی با معضلی بزرگتر از غول ترافیک برخورد خواهیم کرد و آن قفل شدن خیابانهای اصلی شهر در آینده ای بسیار نزدیک است.