مانیفیست ایران و لزوم تغییر هندسه جهانی
مانیفیست ایران و لزوم تغییر هندسه جهانی
استفاده با ذکر منبع بلامانع است
جواد مسعودی
همان‌گونه که در سخنرانی مقام عظمای ولایت در جمع سران غیر متعهد شنیدیم، ایشان جهان را در حال گذار از یک پیچ تاریخی مهم دانسته و از کشورهای عضو جنبش خواستند که در شکل‌دهی و مهندسی آینده جهان که به نظر نظم نوین آتی آن می‌باشد، نقشی بزرگ ایفا نمایند. این کلام ایشان که طی سخنان نهم شهریور سال 91 خود در اجلاس اعلام کردند، به جرأت یکی از ماندگارترین اصول راهبردی این جنبش در طول 15 اجلاس قبلی خود بعد از تصمیم چهار رهبر مؤسس این جنبش در سال 1961 مبنی بر توجه کشورهای جهان سوم و در حال توسعه بر سیاست نه شرقی و نه غربی و اتخاذ سیاست عدم وابستگی به یکی از دو بلوک، بود که جنبش را وارد فاز جدیدی از اصول، اهداف و سیاست‌های راهبردی خود در آینده کرد.
نظم نوین جهانی که همواره در طول تاریخ سیاسی جهان از سوی قدرت‌های وقت همچون اسپانیا، پرتغال، آلمان، ایتالیا و بعدها انگلستان و روسیه برای سایر ملل تعریف می‌شد، طی سال‌های جنگ سرد از بلندگوی کاخ سفید و کاخ کرملین به مردم جهان دیکته می‌شد. این اوضاع بعد از فروپاشی نظام کمونیستی به یکباره در ید قدرت جهان غرب و در رأس آن آمریکایی افتاد که از سال 1991 تاکنون خود نظم نظام بین‌الملل را تعریف و چارچوب آن را مشخص می‌کند.
این در حالی است که کشورهای عضو جنبش عدم تعهد؛ دوسوم کل کشورهای جهان را تشکیل می‌دهند و اکنون وقت آن رسیده که نظم جهان را آنها خود کتابت کنند، چرا که رهبر انقلاب زمینه و جرقه آن را در نهم شهریور امسال با اعلامیه جهانی خود، فراهم نمود و این همان پیچ تاریخی مهمی است که ایشان در بیانات خود بدان اشاره داشتند. اکنون در سر این پیچ باید جهان رختی نو از نظم نوین را پوشیده و سازوکارهای گذشته نظام بین‌الملل که در مقتضیات مربوط به زمان‌های مختلف روزگاری برای ابر قدرت‌ها به کار می‌آمدند، به نفع کشورهای کمتر توسعه یافته و در حال توسعه جهان سوم به کار گرفته شود.
حال در این پیچ تاریخی و باز تعریف جدید نظم نوین جهانی چه موانعی در سر راهند که باید برداشته شوند؟ تحلیل من این است که ابتدا و در قدم اول باید بسیاری از سازوکارها و سیاست‌های راهبردی سازمان ملل و زیرمجموعه‌های آن به عنوان تنها نهاد بین‌المللی و معتبر ناظر بر روابط بین‌الملل، مورد بازنگری قرار گیرد. این همان صحبتی است که رهبر معظم انقلاب در سخنان مذکور خود از آن به عنوان لزوم تغییر در شورای امنیت نام بردند. نگارنده نیز همچون رهبر معظم انقلاب با منویات ایشان در خصوص حق وتو همراه شده و وجود این حق ناحق برای 5 کشور عضو شورای امنیت را ظلمی آشکار به حقوق سیاسی و بین‌الملل سایر کشورهای جهان می‌دانم. حق وتو که بعد از پایان جنگ جهانی دوم و به موجب توافقات بین رهبران فاتح جنگ به وجود آمد؛ به عنوان یک غنیمت معنوی جنگی شمرده شد که مالکیت آن در نهایت به جیب 4 کشور اصلی فاتح جنگ یعنی انگلیس، فرانسه، آمریکا و شوروی سابق رفت. چین نیز بعدها تحت شرایطی خاص برخوردار از این حق شد. فاتحین دیروز جنگ دوم بین‌الملل این حق را برای خود به وجود آوردند تا آینده جامعه جهانی را مطابق آنچه خود می‌خواهند یا آنچه که نمی‌خواهند سوق دهند.
اگرچه شرایط و اوضاع بین‌الملل و بین‌الدول در آن زمان به گونه‌ای بود که هر لحظه امکان بروز جنگ و تخاصم در بین کشورهای مختلف جهان وجود داشت و فاتحان جنگ دوم بین‌الملل برای مدیریت چنین اوضاع بین‌المللی خود را ذی‌حق این حق می‌دانستند؛ اما باید دانست که امروزه نظام حاکم بر کشورهای جهان را دیگر جنگ و افزایش زرادخانه‌های تسلیحاتی تعیین نمی‌کند، بلکه آنچه در حال حاضر فکر سیاستمداران جهان را به خود مشغول کرده و حرف اول را می‌زند یافتن راهکارهایی برای رسیدن به قدرت اقتصادی، سیاسی و فرهنگی است و نه نظامی. بنابراین جنگ‌های امروزی دیگر از جنس سخت‌افزاری نیست و بلکه نرم‌افزاری است. امروز دیگر کشورها از تجارب تلخ دو جنگ جهانی خانمان‌سوز و ده‌ها جنگ منطقه‌ای دیگر آموخته‌اند که باید به دین، ملیت، فرهنگ و اقوام مختلف سایر کشورها احترام بگذارند. امروزه سیاستمداران کشورهای جهان در پی به دست آوردن شایستگی‌های خود در عرصه‌های مختلف توسعه هستند و اکنون دنیا دیگر دنیایی دیجیتالی و اینترنتی است که با یک اشاره می‌توان مشکلات دورترین نقاط آن را در جایی دیگر و در یک آن رصد کرد و برای آن چاره‌ای اندیشید.
از سوی دیگر استراتژی بازدارندگی که بین دو رقیب سنتی و مدعی آقایی بر جهان یعنی روسیه و آمریکا وجود دارد، عاملی است که وقوع جنگ جهانی سوم در آینده را اگر غیر ممکن نسازد، به سادگی هم ممکن نخواهد ساخت و هر دو کشور می‌دانند در دنیای ارتباطات کنونی که اطلاعات حرف اول را می‌زند، اگر هر کدام ماشه جنگ هسته‌ای را بکشند، طرف دیگر در مدت چند ثانیه پاسخ سخت‌تری خواهد داد. این ترس از حمله هسته‌ای که هر دو کشور را نابود خواهد ساخت بزرگ‌ترین دلیل بازدارندگی بین آنهاست. به هر روی در اولین گام اصلاحات مورد نظر رهبری داهیانه جمهوری اسلامی ایران، 5 عضو دائم و دارای حق وتوی شورای امنیت باید از این حق خلع شوند تا جهانیان در این پیچ تاریخی نظم نوین جهانی را به گونه‌ای دیگر تعریف کنند. اهمیت 120 عضو جنبش نم از همین جا ناشی می‌شود؛ چرا که دوسوم کشورهای جهان، عضو این جنبش هستند.تروئیکای این جنبش می‌تواند اکنون نقش تاریخی و بسیار حساسی را در شکل‌دهی به نظام آینده بین‌الملل ایفا نماید و اهمیت این امر وقتی دوچندان می‌شود که چندی دیگر همه سران جنبش که همگی عضو سازمان ملل متحد نیز می‌باشند، باید در مجمع عمومی مطابق معمول هر ساله سخنرانی نمایند.
جمهوری اسلامی ایران اکنون با سیاست راهبردی بین‌المللی جدید رهبر انقلاب که در این اجلاس بیان کردند و همچنین با توجه به ریاست سه ساله خود بر این جنبش، با درایت و پختگی سیاسی می‌تواند با تمام توان دیپلماسی خود، شمارش معکوس برای تغییر نظم جهانی به نفع کشورهای خارج از مدار امپریالیسم و کمونیسم را آغاز نماید. البته در این فرآیند باید دیدگاهی واقع‌گرایانه داشت؛ چرا که تفکرات ایده‌آلیستی ما را به سرمنزل مقصود نمی‌رساند؛ بنابراین اگرچه اغلب کشورهای عضو جنبش اکنون به نوعی وابسته یا همراه با یکی از دو بلوک غرب یا شرق می‌باشند (که این خود لزوم انجام اصلاحات در ساختار جنبش عدم تعهد را نیز می‌طلبد) اما در میان آنها (علاوه بر کشورهایی همچون جمهوری اسلامی ایران که بعد از انقلاب اسلامی همواره سعی در حفظ استقلال سیاسی خود را داشته‌اند)، هستند کشورهایی که به واقع از فرماندهی چند کشور غربی بر سایر ملل خسته شده و خواستار تغییر اتاق فرمان جهان هستند. این همان چیزی است که امام خامنه‌ای در سخنان تاریخی خود آن را بدین شکل عنوان نمودند: «شرایط کنونی جهان فرصتی تکرار نشدنی برای جنبش عدم تعهد است، اتاق فرمان جهان نباید با دیکتاتوری چند کشور غربی اداره شود».
در اینجا دستگاه سیاست خارجی و دیپلماسی کشورمان بواسطه این فرمان؛ اهمیتی دو چندان و در حقیقت مسئولیتی بس سنگین خواهد یافت تا تمهیدات چنین امری را در تعاملی سازنده با کشورهای عضو و همچنین با ایجاد همگرایی‌های منطقه‌ای و جهانی فراهم آورده و اتاق فرمان جدیدی را پایه‌ریزی نماید». باید بتوان یک مشارکت دموکراتیک جهانی در عرصه مدیریت بین‌الملل شکل داد».
3 نظر
If you are going for most excellent contents like me, just pay a visit this website everyday for the reason that it provides quality contents, thanks
Hello there, I think your site could be having browser compatibility problems. Whenever I take a look at your site in Safari, it looks fine but when opening in I.E., it has some overlapping issues. I just wanted to give you a quick heads up! Besides that, wonderful blog!
I do consider all of the concepts you have introduced for your post. They're really convincing and can certainly work. Still, the posts are too quick for newbies. May just you please extend them a little from next time? Thanks for the post.